Yapılan iş ve mesleğin riskleri ve yıpratıcılığı sebebiyle bazı işlerde çalışanlar için emeklilik bakımından yıpranma hakkı uygulanıyor. Peki yıpranma payı emeklilikte kademeyi ne kadar etkiliyor? Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş, erken emeklilik isteyenler için kritik konuyu tüm ayrıntılarıyla anlattı.
SGK uygulamasında yıpratıcı işlerde çalışanların hem primleri ve artırılarak hem de yaş düşürülerek emeklilikte avantajlı olduğunu ve diğer çalışanlara göre daha erken emeklilik hakkı kazandığından bahseden Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş, sağlık personelleri dahil 20 iş kolunda yıpranma hakkının olduğunu belirtti ve emeklilikte yıpranma hakkıyla ilgili tüm detayları anlattı.
EMEKLİLİKTE DÜZENLEME OLURSA KİMLER YIPRANMA AVANTAJINDAN YARARLANACAK?
Emeklilikte kademe bekleyenlerin tamamının normal şartlarda kadınlar 58 erkekler ise 60 yaşına tabi tutulduğunu hatırlatan Karakaş, Memur ve Bağ-Kur’lulardan kademe bekleyen kadın ve erkeklerin 25 yıl yani 9000 gün prim şartına; SSK’lı kademe bekleyen kadın ve erkeklerin ise 7000 gün prim şartına tabi tutulduğunu ifade etti.
5510 sayılı SGK Kanunu, normalde sigortalılık süresine fazladan süre eklenmesine izin vermiyorken eski yasalara göre bazı mesleklerde (örneğin asker, polis, madenci) yıpranma payı kazanılmışsa, bu ek süreler sigortalılık süresine eklenir.
Karakaş, 2008 yılı ekim ayı başından önce itibari hizmete tabi bu tarihten sonra fiilî hizmet zammı kapsamında çalışması bulunan sigortalıların toplam itibari/fiilî hizmet sürelerinin 3600 günün altında olması hâlinde de 2008 yılı ekim ayı başına kadar 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesi kapsamında geçen itibari hizmet süreleri, sigortalılık süresine eklendiğini belirtti.
NASIL HESAPLANIYOR?
Karakaş fiilî hizmet süresi zammına tabi işlerde geçen çalışma sürelerinin her 360 günü için;
60 gün eklenecekse (FHSZ kapsamında çalışılan gün sayısı x 60/360),
90 gün eklenecekse (FHSZ kapsamında çalışılan gün sayısı x 90/360),
180 gün eklenecekse (FHSZ kapsamında çalışılan gün sayısı x 180/360), formülü uygulanarak hesaplandığını vurguladı.
SGK uygulamasında, bazı riskli mesleklerde çalışanlara verilen fiilî hizmet süresi zammı, 5 ya da 8 yılı geçmemek üzere prim günlerine eklenebildiğinden bahseden Karakaş, SGK Kanunu’nun 40. maddesinin 10. bendinde bu ek süreye herhangi bir üst sınır getirilmediğini hatırlattı.
ENGELLİ ÇOCUĞU OLANLARIN KADEMESİ ARTIYOR
Karakaş ayrıca emeklilik aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan “ağır engelli” çocuğu bulunanların, prim ödeme gün sayılarının dörtte birinin de prim ödeme gün sayıları toplamına eklendiğini açıkladı.
